Drukte van bezorgbusjes en bakfietsen in stad wordt onhoudbaar

Wat kan er gedaan worden om die toenemende druk op bezorging in stadscentra zoals de binnenstad Groningen terug te dringen? NoordZaken sprak met de Groninger ondernemers Jantine Doornbos van Dropper, gespecialiseerd in stadslogistiek en Benjamin Derksen, actief in e-commerce.

De cijfers
Hoe sterk de groei is in het aantal bezorgde pakketjes blijkt wel uit de cijfers van PostNL. Dat bedrijf realiseerde in het eerste kwartaal een groei van ruim 11 procent ten opzichte van 2019. En de groei van het aantal pakketjes is er nog niet uit, verwacht PostNL. Vorig jaar werden meer dan 550 miljoen pakketten bezorgd in Nederland. Dat zijn volgens het CBS 813 miljoen stops van bezorgauto’s.

Wereldwijd
Uit dergelijke groeicijfers trekt het World Economic Forum de conclusie dat het zonder ingrijpende maatregelen uit de hand loopt met de bezorgdiensten. Met name de last mile wordt een knelpunt. De last mile, de laatste fase van de bezorging tot aan de voordeur, is verreweg het meest intensief en het duurst.

De verwachtingen tot 2030:
– Het aantal bezorgvoertuigen stijgt wereldwijd in de 100 grootste steden met 36 procent
– De bijbehorende emissie stijgt met 32 procent
– Fileproblemen in stadcentra nemen met ruim 20 procent toe
– 60 procent van de wereldbevolking woont in 2030 in een stad.

Standpunt gemeente
De gemeente Groningen ziet het probleem ook en wil de toenemende drukte het hoofd bieden door in te zetten op samenwerking. ‘De gemeente stuurt op emissievrij transport, maar ook op vermindering van het aantal voertuigen, waar mogelijk. Het is aan de transport- en bezorgsector om te voorzien in de bezorgbehoefte van ondernemers en bewoners, binnen de kaders die de gemeente stelt.’

De gemeente voegt hier nog aan toe dat lokale ondernemers gestimuleerd worden om op zoek te gaan naar subsidieprojecten ter verbetering van de stadslogistiek.

Samen met nog vijftig landelijke partijen tekende de gemeente Groningen in 2014 de Green Deal Zero Emission Stadslogistiek. Ze willen bereiken dat stadsdistributie beheersbaar en 2025 emissievrij is.

‘Steden worden onleefbaar’
Hoe vertaal je deze ambities naar de stad Groningen? Doornbos, wier bedrijf de afgelopen periode maandelijks met zo’n 400 procent groeide, geeft direct een stevige waarschuwing. ‘Als je nu niks doet worden steden onleefbaar. In kleinere steden valt het nog mee, maar het gaat echt verslechteren. Vorig jaar waren er incidenten, waarbij hulpdiensten mogelijk gehinderd werden. Opstoppingen worden het grootste probleem.’

Effect coronacrisis
En dan zorgt de coronacrisis voor een extra toename bovenop de reguliere groei die al stevig was. Zo beleefde DHL Parcel medio april de drukste dag ooit in Nederland. Er werden 900.000 pakketten verwerkt. In de provincie Groningen worden gemiddeld tussen de 60.000 en 100.000 pakketten per dag bezorgd.

Steeds sneller
‘Vroeger vonden we het oké als een pakketje binnen drie dagen bezorgd werd’, zegt Doornbos. ‘Tegenwoordig willen we het bij wijze van spreken binnen een uur.’ Het is niet alleen de snelheid van bezorgen die voor druk zorgt, maar ook het niet in één keer kunnen leveren. Zo’n 30 procent kan niet direct afgeleverd worden en dan zijn er nog de retourzendingen.

Groen en geel
Mensen laten bijvoorbeeld kleding bezorgen in hun eigen paskamer om het net zo gemakkelijk weer terug te sturen. Doornbos ergert zich er groen en geel aan. ‘Dat komt ook omdat verzenden vaak gratis is. Dat zou verboden moeten worden. Net als retourneren. Het is een maximale consumptie maatschappij geworden. Sneller, sneller, goedkoper, goedkoper.’

Twee à drie dagen accepteren
Online ondernemer Benjamin Derksen levert onder andere via Frank.nl aan 15 landen in Europa. ‘Klanten zullen moeten accepteren dat een pakketje niet per se binnen een dag geleverd wordt’, stelt hij. ‘Die snelle levering wordt in Nederland normaal gevonden, maar daar is ons land tamelijk uniek in. In landen om ons heen is bijvoorbeeld levering binnen twee à drie dagen normaler.’

Voor het bijsturen van de verwachting van consumenten ziet Derksen een rol weggelegd voor de grote e-commerce partijen als Bol.com, Coolblue en Wehkamp .

2500 procent groei
Ondertussen ziet Derksen dat online bestellen de afgelopen maanden een extra impuls heeft gekregen. Het magazijn is zelfs tot middernacht open. ‘Wij realiseren in sommige landen momenteel 2500 procent groei. Dat zijn dagelijks zoveel pakketten extra dat PostNL het soms gewoon niet aan kan.’ Derksen constateert aan de andere kant een daling in business-to-business bestellingen

Kleine leveringen retailers
Steeds meer volumes. De gemeente constateert dat retailers hier zelf ook aan mee doen. ‘We zien dat veel winkels in de binnenstad bij steeds meer verschillende leveranciers hun producten bestellen, deze kleine leveringen worden vaak als pakketpost verzonden. Ook dat levert een groei van transportbewegingen op.’

Net als Doornbos is Derksen van mening dat er een rem moet komen op de onophoudelijke stroom aan pakjes. ‘Je zou warehouses kunnen bouwen aan de randen van een stad, waar de bezorgbedrijven als ze meer gaan samenwerken eigenaar van zijn.

Samenwerking lukt niet
Maar Dropper-directeur Doornbos denkt dat samenwerken tussen de vijf grootste bezorgpartijen in Nederland (PostNL, DHL Parcel, DPD, UPS en GLS) niet van de grond zal komen. ‘Mijn ervaring is dat iedereen zijn eigen hachje wil redden. De marges klein zijn en niemand wil samenwerken. Dat zorgt voor extreem veel extra vervoersbewegingen.’

De gedreven Doornbos heeft een ander idee. ‘Ik zou in centra van steden met een eigen gemeentelijke service gaan werken. Alles elektrisch en met eigen koeriers op de fiets. Een dienst net als de plantsoenendienst of het ophalen van het huisvuil. Dat gaat in ieder geval zorgen voor een betere luchtkwaliteit.’

Zonder samenwerking ziet Doornbos het niet goed komen. ‘Dan krijg je weer teveel elektrische busjes. Emissievrije zones of het centrum op gezette tijden dichtdoen helpt onvoldoende. Als je de markt het werk laat doen gaat het overstromen en blijft het te druk.’

Geen centrale bezorgdienst
De gemeente Groningen denkt dat pakketbezorgers op zichzelf al efficiënt werken. ‘We geloven niet in een centrale bezorgdienst voor de (binnen-)stad. Wel geloven we in slimme samenwerking. Een zeer groot deel van het logistieke verkeer in de binnenstad bestaat uit incidentele leveringen die niet of beperkt gebundeld zijn. Vooral daar valt winst te behalen.’

Online gezelligheid
Derksen voorziet door het coronavirus een blijvende gedragsverandering bij de consument. ‘Winkelen is gezelligheid en beleving. Dat gaat bij wijze van spreken met desinfectie bij de ingang straks allemaal verdwijnen. We zullen veel meer naar online gezelligheid gaan. Iets wat in China al veel meer speelt.’

‘Daardoor wordt een vlotte stadsdistributie nog belangrijker’, verklaart Derksen. ‘Het moet collectief georganiseerd worden en voor de regulering daarvan kijk ik ook naar de consument. Die moet echt accepteren dat leveren niet per se binnen 24 uur gebeurt. Of hij moet er extra voor gaan betalen. Ook ondersteunen wij nieuwe initiatieven zoals Homerr, dat op een slimme manier gebruik maakt van lokale pakketpunten of buren die thuis zijn.’

Lokale ondernemers krijgen het door
Doornbos constateert bij de lokale ondernemers in de stad sinds de coronacrisis wel een verandering. ‘Ze krijgen in de gaten dat het af laten leveren via een lokale bezorger handiger is dan een pakketje bijvoorbeeld via PostNL eerst het land door te laten gaan.’

Ontheffingen staan nu de hele dag door bezorgverkeer in de stad toe, benadrukt Doornbos. ‘Groningen moet als fietsstad. beter gebruik maken van kleine ruimtes in het centrum. En de RUG is mondiaal koploper in de dataverzameling op het gebied van de last mile. Breng dat bij elkaar.’

Daar is Doornbos zelf ook bij betrokken. Ze is met haar bedrijf de enige partij in Europa die op het gebied van stadslogistiek onderzoek doet, software ontwikkelt en zelf levert. Ze wil graag meehelpen het logistieke proces in Groningen op orde te krijgen.

Roepende in de woestijn
Niettemin is ze er wat somber over. ‘Een stad die geen data verzamelt kun je niet slimmer maken. Zolang ik een roepende in de woestijn ben komt het niet goed.’

Bron: https://www.rtvnoord.nl/nieuws/703147/Drukte-van-bezorgbusjes-en-bakfietsen-in-stad-wordt-onhoudbaar