Afgelopen donderdag 16 januari 2025 stond in het teken van logistieke innovatie, samenwerking en duurzaamheid tijdens het regiobezoek van Topsector Logistiek/TKI Dinalog aan Noord-Nederland. Het evenement bracht bedrijven, overheden en kennisinstellingen samen om het gesprek te voeren over de logistiek van de toekomst. Met drie inspirerende ronde tafels en een afsluitende netwerkborrel bood de dag een waardevol platform voor kennisdeling, samenwerking en het opdoen van nieuwe contacten.
De dag begon in Firda Heerenveen met een ronde tafel over circulaire economie. Een logische plek voor het onderwerp, omdat de provincie samen met de regionale partners circulariteit voor 2025 hoog op de agenda heeft staan. Heerenveen, als één van de logistieke knooppunten van Noord-Nederland, herbergt onder andere het Nationaal Testcentrum voor Plastics en speelt een belangrijke rol in innovatieve logistieke oplossingen. Er zijn verschillende grote logistiek dienstverleners gevestigd. Friesland presenteert zichzelf bovendien als een van de circulaire koplopers van Europa. Dit jaar staat Vereniging Circulair Friesland uitgebreid stil bij het feit dat al tien jaar lang wordt samengewerkt aan een schone, gelukkige en gezonde regio. Tijdens de Week van de Circulaire Economie organiseert de vereniging de Nationale Conferentie Circulaire Economie in Leeuwarden, als opmaat naar de Europese top in juni die ook door Friesland wordt georganiseerd.
Iris Vis, Captain of Science bij Topsector Logistiek, opende de sessie met een krachtige oproep: “Laten we met elkaar in gesprek gaan en manieren vinden om elkaar te helpen en te verbinden. Circulariteit gaat niet alleen over nieuwe materialen, maar ook over alle logistieke bewegingen die daarbij komen kijken.”
René Zijlstra (Provincie Friesland) en Mariët Tefi-Dontje (Provincie Groningen) benoemden het belang van een sterk logistiek netwerk in Noord-Nederland en pleitten voor een betere aansluiting op de nationale en internationale infrastructuur. In dit kader werd het project Corridor Noordoost besproken, dat gericht is op het verbeteren van de logistieke verbindingen tussen Noord-Nederland en andere regio’s. “We willen graag Corridor Noordoost duidelijker op de kaart zetten, als onderdeel van de North Sea Baltic Corridor die voor Europa steeds belangrijker wordt”, benadrukte Tefi-Dontje. De verbinding met de zuidelijke regio’s staat al, via de landelijke aanpak goederenvervoer corridors. Verdere ontwikkeling is noodzakelijk om de logistieke infrastructuur toekomstbestendig te maken.
Er zijn veel lopende initiatieven met vervoer over water. Het als kleinere regio niet aanspraak kunnen maken op subsidieregelingen bemoeilijkt de modal shift. Als concreet voorbeeld wordt de bijdrage voor investeringen in publieke kademuren genoemd, maar ook het mede financieren van de onrendabele top van projecten. Zijlstra gaf aan: “Logistiek en circulair kan prima met elkaar worden verbonden. Er gebeurt al veel op het gebied van biobased bouwmaterialen en bouwlogistiek.”
Groningen Seaports lanceerde in 2024 Circulands: het innovatieve circulaire industriepark van 400 hectare, een voorbeeld van een industriepark van de toekomst. Opgebouwd met gerecyclede materialen en ontworpen met veel groen. Bedrijven gaan er reststromen zoals e-waste, plastics en windturbinebladen hergebruiken. Een pijpleidinginfrastructuur zorgt voor de uitwisseling van reststromen, zoals gassen en warmte, die weer grondstoffen worden voor andere bedrijven.
Het noorden neemt actief deel aan het Europese project InnoWatr gericht op het verduurzamen van de binnenvaart. Voorbeelden van initiatieven zijn de E-barge tussen Heerenveen en Harlingen in samenwerking met Metropol Hub Systems en afvalverwerkingsbedrijf Omrin en de modal shift van Cosun Beet Company. In het zuiden is dit al gelukt. Om dit ook in het noorden voor elkaar te krijgen, is een aantal infrastructurele aanpassingen noodzakelijk.
Tijdens de tweede ronde, gehouden op Groningen-Eelde Airport, lag met twee ronde tafels de focus op innovatie, digitalisering, datadeling en samenwerking in de logistieke keten. Noord-Nederland heeft een aantal unieke voordelen. De regio werkt eenvoudiger grensoverschrijdend samen en heeft een grote toestroom van (internationale) studenten. “Wij leiden meer vrachtwagenchauffeurs op dan de hele Randstad samen,” werd opgemerkt. Ook werd het innovatieve medische drone-netwerk gepresenteerd, dat het transport van bloed en andere medische benodigdheden efficiënter maakt.
Jasper van der Velden van Hive Mobility gaf een vooruitblik op de komende European Hyperloop Week waarbij 5.000 studenten van over de hele wereld worden uitgenodigd om mee te werken aan innovatieve logistieke oplossingen. Dit jaar wordt deze week in Veendam georganiseerd.
Er was er veel aandacht voor de inzet op autonoom transport in de regio. Er is veel ruimte en draagvlak voor onbemand vliegen bijvoorbeeld. Maar ook voor het testen van onbemand rijden. Lars de Kloet (o.a. van DroneHub NNL en Drone Delivery Services) kan uren vertellen over wat de afgelopen jaren is opgebouwd.
Innovaties die verder werden genoemd:
Ook werden de nodige zorgen en uitdagingen gedeeld: zoals personeelstekorten, de angst voor het delen van data in de keten en de noodzaak om te verduurzamen, maar tegelijkertijd zeer beperkte beschikbaarheid van betaalbare e-trucks en de kansen om capaciteit te delen en zo minder transport nodig te hebben. Ondernemers willen en moeten wel (nood breekt wet), maar ze zijn huiverig vanwege de vele onzekerheden en het beperkte vertrouwen in de overheden.
Ondernemers, vooral in het MKB, hebben vaak te weinig tijd en kennis van alles wat al in de regio voor het oprapen ligt. Waardevolle initiatieven zijn bijvoorbeeld de digitale werkplaatsen, de IT-Hub Hoogeveen en de AI-Hub Noord Nederland. Bij digitalisering ligt de focus op het digitaliseren van het hele orderafhandelingsproces en het bijbehorende transport met elektronvrachtbrieven. Ook is de Digi-Coach opleiding (tegenwoordig Masterclass Verandermanagement Digitalisering in de Logistiek genaamd) voor logistieke bedrijven beschikbaar via Logistiek Digitaal. Bij voldoende animo kan deze masterclass in de regio worden georganiseerd.
De laatste ronde tafel vond plaats bij DNV in Groningen en richtte zich op de energietransitie in de logistiek. Elektrificatie van het wagenpark is cruciaal om aanbestedingen binnen te halen, maar logistieke dienstverleners concludeerden dat de gemiddelde klant nog niet bereid is extra te betalen voor duurzaam vervoer. “Het is vooral vooruit investeren. Bij het opzetten van een laadplein zul je partners moeten zoeken met een ander laadritme. Dan kan een laadplein een verdienmodel worden.” Als de vrachtwagenheffing wordt ingevoerd, zal dat veranderen. De kostprijs voor brandstof gelijktrekken helpt ook. Dat verbreedt de mogelijkheden van minder belastende brandstoffen.
Duurzame oplossingen, zoals Bio-LNG en HVO-100, mogen juist in de transitiefase niet worden vergeten. Noord-Nederland ontwikkelt zich steeds meer als de toekomstige waterstofhub van Nederland. Dat is met name ook om landelijke doelstellingen te halen. De werkelijke toepasbaar voor vrachtvervoer is nog ver weg. Aan de andere kant: met alleen elektrisch rijden gaan we de doelstellingen niet redden. De laadcapaciteit is nog te beperkt. Huidige onderzoeken richten zich vooral op de beperkingen van het laden. “We moeten kijken naar wat juist wel kan zoals het slim omgaan met de laadcapaciteit.”
TVM introduceert een innovatieve laadpas voor leden, waarmee transporteurs bij elkaar kunnen laden, wat een stap vooruit betekent in het efficiënter benutten van elektrische laadinfrastructuur.
Ook aan deze ronde tafel werden meerdere zorgen uitgesproken en suggesties gedaan. Het terugdraaien van de zero-emissiezones is bijvoorbeeld funest voor ondernemers die geïnvesteerd hebben. Het wachten is op het kantelpunt. Een betrouwbare overheid met consistent beleid is hier cruciaal.
De dag werd afgesloten met een informele netwerkborrel in Bar/Bistro NOK, Forum Groningen. Hier werden de discussies voortgezet en nieuwe samenwerkingen gesmeed.
Het regiobezoek aan Noord-Nederland toonde aan hoe krachtig samenwerking kan zijn in het versnellen van innovatie, samenwerken en duurzaamheid. Door gezamenlijke inzet en het delen van kennis kan de regio zich profileren als een voortrekker op het gebied van circulariteit, nieuwe samenwerkingsverbanden en logistieke vernieuwing. De dag leverde waardevolle inzichten en zorgde ook voor nieuwe onderlinge contacten. Onze regio verstevigt zich steeds verder en de vervolgstap is om tot concrete acties en projecten te komen om de logistiek in Noord-Nederland klaar te maken voor de toekomst. Vele voorbeelden in de regio zijn al benoemd.
Aan de organisatoren werd nog als belangrijke boodschap meegegeven, dat bedrijven vooral behoefte hebben aan hulp om bij het aangaan van een traject de ‘Valley of Death’ zonder kleerscheuren door te komen. Het bedrijfsleven heeft doorgaans twee dingen nodig: de echte noodzaak om te veranderen en een financiële prikkel (minder kosten, betere inkomsten). En ‘last but not least’: een betrouwbare overheid.
We willen Topsector Logistiek, TKI Dinalog, ROM Nederland en de NOM bedanken voor alle moeite om er een geslaagde en goede georganiseerde dag van te maken, die opvolging met de deelnemers verdient.
Initiatief van Regio Groningen-Assen
bezoekadres: Emmasingel 4 (3e etage) Groningen | postadres: Postbus 610, 9700 AP Groningen